Από την Ίριδα Κρέμερ – Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας
Ζήλεια, φθόνος, χαιρεκακία και ανταγωνισμός είναι λίγες από τις αρνητικά φορτισμένες λέξεις που έχω ακούσει το τελευταίο καιρό από φίλους και γνωστούς. Η ερώτηση πολλών είναι ένα μεγάλο ‘Γιατί;‘.
Γιατί οι άνθρωποι φθονούν και γίνονται ανταγωνιστικοί με τους γύρω τους;
Τη θεωρία του Δαρβίνου που λέει ότι ‘Το μεγάλο ψάρι τρώει το μικρό.‘ την γνωρίζουμε. Η ένσταση εδώ θα ήταν ‘Μα υπάρχουν άνθρωποι που είναι ή θεωρούνται από τους πολλούς μεγάλα ψάρια, αλλά και πάλι ζηλεύουν το ψάρι το μικρό.’ Κι εδώ είναι το μαγικό κλειδί στην άνιση αυτή εξίσωση. Σημασία δεν έχει πως βλέπουμε εμείς κάποιον και ποσό κοινωνικά ή οικονομικά προνομιούχους είναι, αλλά πως νιώθει ο ίδιος για τον εαυτό του. Ένας άνθρωπος, όσο πετυχημένος, όμορφος, έξυπνος, πλούσιος κι αν είναι, πρέπει να μπορεί να κοιτάξει τον εαυτό του στο καθρέφτη και να νιώθει καλά με αυτό που βλέπει. Αν το άτομο δεν είναι συμφιλιωμένο με την εικόνα του και την ταυτότητα του τότε ακόμα κι αν ήταν ο τέλειος άνθρωπος επί γης θα ήταν δυστυχής και απογοητευμένος αν εκείνος δεν είχε την εικόνα της τελειότητας για τον εαυτό του.
Τι σημαίνει συμφιλιωμένος με τον εαυτό μου;
Όλοι οι άνθρωποι έχουμε είτε περιστασιακές (λόγω συνθηκών ή καταστάσεων), είτε παγιωμένες ανασφάλειες που καθορίζουν σε τεράστιο βαθμό τη συμπεριφορά μας. Η απόλυτη ισορροπία του ‘είναι’ μας δεν υπάρχει πάντα σαν μια ευθεία γραμμή που προχωρά αδιάκοπα στο χρόνο, αλλά, κατά περιόδους μεγαλύτερες ή μικρότερες γραμμές αναλόγως με τον άνθρωπο και τη ζωή του.
Η συμφιλίωση με τον εαυτό μας και την εικόνα μας επιτυγχάνεται όταν έχουμε την δυνατότητα να αναγνωρίσουμε τις επιθυμίες και τους στόχους μας στη ζωή. Φυσικά το να αναγνωρίσουμε τα παραπάνω δε σημαίνει ότι τα κατακτούμε αυτόματα, αλλά ότι έχουμε μια ξεκάθαρη εικόνα για τα δικά μας θέλω κι έτσι δεν επηρεαζόμαστε από τα θέλω του διπλανού μας, όποια κι αν είναι αυτά.
Σαν ένα πρώτο βήμα λοιπόν, αυτό της αυτογνωσίας, έχουμε ορίσει τον άξονα που θέλουμε να κινηθεί η ζωή μας. Φυσικά ο άξονας στη πορεία των ετών είναι ευλύγιστος καθώς μεγαλώνουμε και οι συνθήκες γύρω μας αλλάζουν. Δε παύουμε όμως να έχουμε ως σταθερά τα ιδανικά μας, τον προσωπικό μας ηθικό κώδικα αλλά και τη βασική μας ταυτότητα.
Οι άνθρωποι που δεν είναι συμφιλιωμένοι με τον εαυτό τους αδυνατούν να αναγνωρίσουν τι είναι αυτό που επιθυμούν στη ζωή. Ζώντας λοιπόν σε μια συνεχή ανασφάλεια για το ‘ποιος είμαι’ και το ‘ποιος θέλω να γίνω’, αναζητούν στους γύρω τους την ενδεχόμενη ταυτότητα που θέλουν να αποκτήσουν. Δηλαδή σαν αντιγραφή και επικόλληση “φοράνε” μια εικόνα και αρχίζουν να πορεύονται με αυτή.
Όπως ένα ρούχο δεν είναι ραμμένο για όλα τα σώματα, έτσι και το να υιοθετούμε μια ταυτότητα ξένη μας φέρνει σε δυσκολία να την υποστηρίξουμε και μπαίνουμε σε ανταγωνισμό του να μπορέσουμε να κρατήσουμε στο ίδιο επίπεδο ή και να γίνουμε ακόμα καλύτεροι από το πρότυπο που διαλέξαμε, ώστε να αποδείξουμε στον εαυτό μας ότι μπορούμε κι εμείς να είμαστε καλοί και αποδεκτοί.
Τι σημαίνει αυτό ασυνείδητα; Ότι είμαστε άξιοι να αγαπηθούμε. Γιατί οι άνθρωποι που είναι ανασφαλής, είναι συνήθως και αυτοί που μεγαλώσανε με την πεποίθηση ότι είμαι άξιος να αγαπηθώ μόνο όταν είμαι αποδεκτός από το περιβάλλον μου.
