Από την Ίρις Κρέμερ – Συμβουλευτική Ψυχολόγος
Ο Νάρκισσος, κατά τον ελληνικό μύθο, ήταν ένα όμορφο αγόρι. Ένα πολύ όμορφο, νέο αγόρι που όταν είδε το είδωλό του σαγηνεύτηκε από την ομορφιά του! Παρασύρθηκε από τον θαυμασμό προς την ίδιο του τον καθρεφτισμό και θέλοντας να τον αγγίξει, έσκυψε κι έπεσε μέσα στο νερό. Βυθίστηκε, αφού δε κατάφερε να σώσει τον εαυτό του και πνίγηκε.
Νάρκισσο χαρακτηρίζουμε έναν άνθρωπο που υπεραγαπά τον εαυτό του, καμαρώνει διαρκώς για αυτόν και θεωρεί ότι είναι ο καλύτερος όλων, ανεξαρτήτως αν αυτό ισχύει.
Ναρκισσιστική Διαταραχή
Η ψυχολογία δανείστηκε το μύθο του Νάρκισσου και έδωσε το όνομα στη Ναρκισσιστική Διαταραχή Προσωπικότητας που αφορά άτομα με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά.
Ένας άνθρωπος που πάσχει από αυτή την διαταραχή αρχίζει από τα πρώτα χρόνια της ενήλικης ζωής του να νιώθει μεγάλο θαυμασμό προς τον εαυτό του. Αυτή η τάση μεγαλομανίας τον κάνει να νιώθει πολύ σπουδαίος και ότι κανείς δεν έχει τις δικές του δυνατότητες και ταλέντα. Πολύ συχνά συγκρίνει τον εαυτό του με μεγάλες προσωπικότητες, καθώς θεωρεί ότι μόνο «δίπλα» σε αυτούς μπορεί να σταθεί ή να παρομοιαστεί. Συνεργάζεται κι έχει κοντά μόνο ανθρώπους που εκείνος θεωρεί ότι είναι αντάξιοι και του δικού του, υψηλού επιπέδου και ότι μόνο αυτοί μπορούν να τον καταλάβουν και να επικοινωνήσει μαζί τους ως ίσο προς ίσο. Υπερβάλει στις επιτυχίες του και σε αυτά που μπορεί να καταφέρει, ενώ τον διακατέχει μία συνεχής ανάγκη θαυμασμού από τους γύρω του.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο θεωρεί ότι οι γύρω του πρέπει να του φέρονται ως κάτι μοναδικό και πιστεύει ότι πρέπει να χαίρει ειδικής μεταχείρισης όπου πηγαίνει αλλά και στις διαπροσωπικές του σχέσεις. Ζει σε μία φαντασίωση απόλυτης ευτυχίας, αγάπης, επιτυχίας, ομορφιάς και δύναμης για τον εαυτό του. Κοινώς δεν υπάρχει κανείς καλύτερος από εκείνον.
Στις σχέσεις του έχει ως δεδομένο ότι οι κοντινοί του άνθρωποι οφείλουν να ακούν τα δικά του προβλήματα και δυσκολίες και να τον βοηθούν, τις οποίες επίσης μεγαλοποιεί, ενώ ο ίδιος απαξιώνει τις δυσκολίες των άλλων, χαρακτηρίζοντας τες ως ανούσιες καταστάσεις και υπερβολές. Σε αυτή τη βάση, δεν μπορεί να συναισθανθεί τους γύρω του και να αναγνωρίσει τις ανάγκες τους, αδιαφορώντας για αυτές. Είναι ο άνθρωπος που θα εκμεταλλευθεί τους γύρω του για να πετύχει το σκοπό του και φυσικά φθονεί αυτούς που «τόλμησαν» να φανούν καλύτεροι από εκείνον, δείχνοντας αλαζονεία και απαξίωση.
Το παράλογο, αλλά για έναν «Νάρκισσο» λογικό, είναι ότι τραυματίζεται από την κριτική των άλλων, κάτι που χτυπά την ευαίσθητη αυτοεκτίμηση του, αλλά που δεν αφήνει να φανεί προς τα έξω. Νιώθει συναισθήματα ταπείνωσης, μείωσης αλλά και ένα άδειασμα μέσα του. Σε αυτή τη περίπτωση ο «Νάρκισσος» θα αντιδράσει με θυμό αλλά και αποσύροντας τον εαυτό του από τις κοινωνικές επαφές του. Είναι η κριτική που δεν αντέχει και τελικά δεν πετυχαίνει τόσο όσο επιθυμεί ή όσο θέλει να καυχιέται στους γύρω του και όχι η ανικανότητα του να πετύχει σε αυτό με το οποίο καταπιάνεται.
Όσον αφορά την διαφορά των δύο φύλων, βάσει ερευνών που παρουσιάζονται στο DSM-5 (Διαγνωστικό & Στατιστικό Εγχειρίδιο για τις Ψυχικές ασθένειες της Αμερικανικής Ψυχιατρικής Εταιρίας), παρατηρείται ότι από τα άτομα που έχουν διαγνωσθεί με Ναρκισσιστική Διαταραχή Προσωπικότητας το 50-75% των ασθενών είναι άντρες.
Η διαχείριση ενός ανθρώπου που πάσχει από Ναρκισσιστική Διαταραχή Προσωπικότητας είναι δύσκολη και καλό θα ήταν οι άνθρωποι που βρίσκονται στο περιβάλλον τους και ειδικά ο/η σύντροφος, να παροτρύνουν τον άνθρωπο τους να δει έναν ειδικό ψυχικής υγείας, ενώ καλό θα ήταν και οι ίδιοι να επισκέπτονται έναν εδικό για κάποιες συνεδρίες ώστε να ενδυναμωθούν και να ισορροπήσουν.