Από την Ίρις Κρέμερ – Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας
Δεν είναι λίγοι οι άνθρωποι που πάσχουν από φοβίες και αυξημένο άγχος στην καθημερινότητα τους. Κάποιοι έχουν βολευτεί σε μία κατάσταση που έχουν φτιάξει, σαν ένα σκηνικό το οποίο σχεδιάσανε και έχουν βρει τους ρυθμούς τους με τους ανθρώπους και τις επιλογές τους, κλειδώνοντας σε ένα ντουλάπι όλα αυτά που τους φοβίζουν. Με αυτό τον τρόπο έχουν απαλλαχτεί από αυτά, ευχόμενοι ότι δε θα βγουν ποτέ οι σκελετοί από το ντουλάπι.
Μία συχνή τακτική που ακολουθεί ένας άνθρωπος που κρύβει τις φοβίες του και τα άγχη του είναι να τα καλύπτει, να τα σκεπάζει, πίσω από άλλες δικαιολογίες και καταστάσεις ώστε να μην φαίνεται στα μάτια των κοντινών του ανθρώπων το πρόβλημα και η δυσκολία που αντιμετωπίζουν. Αυτό γίνεται βίωμα και στο ίδιο το άτομο, με αποτέλεσμα τελικά να πέφτει στη παγίδα του ίδιου του του εαυτού και να πιστεύει και ότι όντως δεν είναι η φοβία του αλλά άλλες αιτίες που τον εμποδίζουν.
Για παράδειγμα…
Ένας άνθρωπος που πάσχει από Κοινωνική Φοβία δε θα πει ευθέως ότι ντρέπεται να συναντηθεί, να σχετιστεί, να μιλήσει με πολύ κόσμο και ειδικά αγνώστους, αλλά θα πει ότι δε του αρέσει αυτός ο τρόπος διασκέδασης, δηλαδή να πάει σε ένα μπαρ ή σε ένα καφέ με μία παρέα ή να βρεθεί σε μια συγκέντρωση σε ένα σπίτι, ότι το βρίσκει ανούσιο και δε το επιθυμεί, ενώ στην πραγματικότητα η έκθεση τον/την τρομάζει και την αποφεύγει. Θα προτιμήσει το σινεμά, το θέατρο, την βόλτα με το αυτοκίνητο με τον/την σύντροφο του, 2-3 πολύ κοντινούς φίλους σε οικεία μέρη. Πιο εύκολα θα πάει σε ένα αχανές club ή σε ένα μεγάλο πάρτι που η παρουσία του μπορεί εύκολα να γίνει αόρατη.
Στον αντίποδα αυτού λειτουργεί ένας αγοραφοβικός που αποφεύγει σε μεγάλο βαθμό τα μέρη με τον πολύ κόσμο, τις ουρές, τα πολύ κλειστά μέρη και θα μπορούσε κάλλιστα να κρυφτεί πίσω από την άποψη ότι ‘Σαν το σπίτι του δεν είναι πουθενά!’ ή ότι είναι πολύ κουρασμένος/η για να βγει και να διανύσει αποστάσεις μέσα στη πόλη, ειδικά αν χρειάζεται να κινηθεί με τα ΜΜΜ, που είναι ο εφιάλτης του. Επίσης, μπορεί για παράδειγμα να ακυρώνει ή να μη προγραμματίζει ποτέ ταξίδια με το αεροπλάνο με διάφορες δικαιολογίες όπως π.χ. ‘Έχω πολύ δουλειά για ταξίδια, δε προλαβαίνω’, ή ‘Καλύτερα να πάμε κάπου πιο κοντά με το αυτοκίνητο μας για να έχουμε την άνεση μας’.
Εξίσου εύκολος και απλούστατα πειστικός μπορεί να είναι και ο τρόπος αποφυγής ενός ανθρώπου με Ειδική Φοβία, για παράδειγμα στις γάτες. Αν κάποιο φιλικό πρόσωπο έχει γάτα θα αποφύγουν συστηματικά την επίσκεψη κατ ‘οίκον στην συγκεκριμένη παρέα και πάντα θα επιδιώξουν συνάντηση σε άλλο χώρο. Αντίστοιχα σε χώρους εστίασης που μαζεύονται αρκετές γάτες το καλοκαίρι, ενδεχομένως να αποφύγουν κάποια εστιατόρια λέγοντας ότι δε τους αρέσει το φαγητό ή η εξυπηρέτηση, κινδυνεύοντας πολλές φορές να απομονωθούν από την παρέα ή να θεωρηθούν παράξενοι κι αντιπαθείς, πράγμα που και πάλι θα τους βάλει στο περιθώριο, αν μονίμως βρίσκουν δικαιολογίες απαξίωσης για το καθετί προκειμένου να κρύψουν τη φοβία τους.
Αναλόγως με τη φύση της φοβίας του ατόμου, υπάρχουν και οι αντίστοιχες δικαιολογίες – «κρυψώνες» που χρησιμοποιούνται.
Είναι σημαντικό να πούμε ότι οι άνθρωποι που έχουν παιδιά μεταφέρουν ασυνείδητα αυτές τις φοβίες στα παιδιά τους και μπορούν οι ίδιοι άθελα τους να στερήσουν, λόγω του φόβου τους, σημαντικές εμπειρίες και ερεθίσματα από εκείνα.
Το φιλικό και οικογενειακό περιβάλλον πρέπει να καταδεικνύει αυτές τις επιλογές αποφυγής στο συγγενικό/φιλικό πρόσωπο και να το ωθεί στο να ζητήσει βοήθεια ώστε να ξεπεράσει τις φοβίες του, αλλιώς αργά ή γρήγορα θα απομονωθεί ή θα χαλάσει τις σχέσεις του με τα αγαπημένα του πρόσωπα.
