Από την Ίριδα Κρέμερ – Συμβουλευτική Ψυχολόγος
Μήπως ασυνείδητα μπλοκάρετε την έκφραση του παιδιού σας και την δυνατότητα να αναπτύξει δεξιότητες; Το να είσαι γονιός δεν είναι εύκολη δουλειά και χρειάζεται ωριμότητα κι υπομονή σε κάποια σημεία.
Ποιος απαντάει τελικά; Πολύ συχνά παρατηρώ γύρω μου ότι γονείς, παππούδες, γιαγιάδες και άνθρωποι που έχουν υπό την φροντίδα τους ένα παιδί, σπεύδουν να απαντήσουν για λογαριασμό του. Όταν ένας ενήλικας απευθύνει μια ερώτηση σε ένα παιδί κοιτάζει προς το μέρος του και σκύβει κοντά του, άρα για το παιδί είναι ξεκάθαρο ότι η ερώτηση γίνετε προς εκείνο. Πολλά παιδιά, τα περισσότερα, δεν απαντούν άμεσα ή ντρέπονται και χρειάζονται λίγο χρόνο για να νιώσουν ασφάλεια, κοιτώντας τους γονείς τους για να πάρουν την επιβεβαίωση ότι είναι σωστό να απαντήσουν. Πολλοί γονείς πριν δώσουν χρόνο στο παιδί, ούτε μερικά δευτερόλεπτα, απαντούν για εκείνο.
Σε αυτή τη περίπτωση είτε το παιδί χρειάζεται χρόνο για να σκεφτεί, είτε για να πάρει θάρρος να απαντήσει, αυτομάτως ο γονιός έχει μπλοκάρει την δυνατότητα του παιδιού να μιλήσει για τον εαυτό του. Έτσι, το παιδί μαθαίνει ότι οι άλλοι απαντούν για εκείνο και δεν καλλιεργεί τη γνώμη του, οικειοποιώντας, στο μυαλό του, την απάντηση του γονιού ως δική του, ακόμα κι αν αυτή δεν το εκφράζει. Μην απαντάτε για τα παιδιά. Δώστε τους το βήμα και ενδυναμώστε την δική τους αυτοπεποίθηση, ώστε να εκφράζουν αργότερα επιθυμίες, απόψεις αλλά και παράπονα χωρίς δισταγμό και αυτό-αμφισβήτηση στο περιβάλλον τους.
Υπάρχουν επιλογές; Σε ένα κόσμο άπειρων επιλογών, (ποικιλία παιχνιδιών, τροφών, δραστηριοτήτων) σίγουρα ακόμα κι ένας ενήλικας θα δυσκολευόταν να καταλάβει τι από όλα επιθυμεί. Τα παιδιά δυσκολεύονται πολύ με τις πολλαπλές επιλογές και έχουν ανάγκη από καθοδήγηση και βοήθεια, όχι όμως «καπέλωμα». Ο γονιός παίζει σημαντικό ρόλο στο να κατευθύνει το παιδί του σε μία επιλογή που ο ίδιος γνωρίζει ότι θα του αρέσει. Επειδή όμως μέσα από όλες τις καταστάσεις περνάμε μηνύματα για την ζωή στα παιδιά, καλό είναι σε κάθε περίπτωση να δίνουμε στο παιδί να κατανοεί ότι κάποιες φορές πραγματικά η «επιλογή» είναι μονόδρομος, αλλά να του μαθαίνουμε επίσης ότι στη ζωή μπορούμε και αρκετές φορές να επιλέξουμε. Αυτό σημαίνει ότι περιορίζουμε τις επιλογές βάσει αυτών που πιστεύουμε ότι θα αρέσει στο παιδί μας για να το διευκολύνουμε, αλλά παράλληλα δίνουμε 2-3 επιλογές για να του ενισχύσουμε την προσωπικότητα και να νιώσει ότι διαλέγει εκείνο κι όχι εμείς για αυτό.
Τι θα παίξουμε σήμερα; Το παιχνίδι είναι από τα πιο δυνατά μέσα έκφρασης και φαντασίας του παιδιού. Ένας γονιός μπορεί να κατανοήσει πολλά μέσα από το παιχνίδι που «στήνει» το παιδί ή μέσα από τις ζωγραφιές του, για τον ψυχισμό του. Όταν παίζετε με τα παιδιά σας ή ζωγραφίζετε μαζί, μην παίρνετε τον πρώτο ρόλο. Αφήστε το παιδί να φτιάξει την δική του ιστορία, αφήστε το να διαλέξει τα δικά του χρώματα, το δικό του ρεαλιστικό ή και μη ρεαλιστικό σκηνικό. Κάντε ένα βήμα πίσω και γίνετε ο δεύτερος παίκτης. Φυσικά το να δείξετε κάποιες δεξιότητες στο παιδί σας σε μια δημιουργική απασχόληση είναι θεμιτό, όμως το να δημιουργήσετε εσείς για εκείνο έρχεται πάλι να μπλοκάρει την έκφραση του και να ενστερνιστεί τη δική σας προσωπικότητα, που αργότερα σαν ενήλικας θα παλέψει για να κατανοήσει αν τελικά του ανήκει πραγματικά.
Δώστε τη δυνατότητα ελευθερίας στα παιδιά σας σε συνδυασμό με μία βάση ασφάλειας. Γίνετε το στήριγμα του στην μάθηση και την αυτοπεποίθηση του αλλά μην το επισκιάζετε πιστεύοντας ότι με αυτό τον τρόπο το βοηθάτε. Όπως όλοι οι ενήλικες γνωρίζουμε πολύ καλά, η προσωπική εμπειρία είναι ανεκτίμητη και δε μπορεί να συγκριθεί με κανέναν άλλον τρόπο μάθησης.