Από την Ίριδα Κρέμερ – Συμβουλευτική Ψυχολόγος
Στην ερώτηση ‘Ποιος σε εκνευρίζει περισσότερο;’ πολλοί θα απαντήσουν ‘Η μητέρα μου!’. Ειδικά από άντρες λαμβάνω έντονες απαντήσεις όπως ‘Δεν υπάρχει κανείς άλλος στον κόσμο όλο που μπορεί να με τσαντίσει τόσο εύκολα όσο η Μάνα μου!‘.
Τι είναι όμως η ‘Μάνα’ και γιατί μπορεί να μας τσαντίσει τόσο πολύ;
Η αλήθεια είναι ότι οι γονείς μπορούν να γίνουν πολύ καταπιεστικοί. Οι περισσότεροι το κάνουν ασυναίσθητα, θεωρώντας ότι αυτή τους η συμπεριφορά προστατεύει τα παιδιά τους κι έτσι όλοι μας έχουμε ακούσει ‘Εγώ ό,τι έκανα, το έκανα για το καλό σου!‘. Και δεν είναι ψέμα. Οι περισσότεροι γονείς, τουλάχιστον αυτοί που συνειδητά φέρανε στον κόσμο ένα παιδί και οφείλουν σαν γονείς να το προστατεύσουν και να καλύψουν τις ανάγκες του, δεν κάνουν τίποτα με κακία αλλά από αντίληψη ότι η κάθε τους επιλογή, η κάθε τους πράξη απέναντι στο παιδί τους είναι η καλύτερη.
Πως τελικά η μητέρα πάντα στοχοποιείται;
Κακά τα ψέματα σε μια οικογένεια που είναι παρόντες κι οι δύο γονείς στην ανατροφή των παιδιών, η μητέρα έχει, κυρίως τα πρώτα χρόνια, πολύ πιο ενεργό ρόλο σε σχέση με τον πατέρα. Άρα όλες τις απογοητεύσεις, τις δυσκολίες του έξω κόσμου (έξω από την κοιλιά της μητέρας), τους πόνους, την πείνα και τον φόβο εγκατάλειψης, ένα βρέφος τα ταυτίζει με την μητέρα που άλλωστε την γνωρίζει πριν τον πατέρα, καθώς αναπτύσσεται στο σώμα της. Η μητέρα λοιπόν, είναι ο πυρήνας όλων, των πάντων. Κι αν πάει κάτι “στραβά” εκείνη θα φταίει!
Και εδώ θέλω να παραθέσω την θεωρία της Melanie Klein ‘The good and the bad breast’ (Το καλό και το κακό στήθος), κατά την οποία η Klein μας μιλά για τον διαχωρισμό που κάνει ένα μωρό στο ‘καλό‘ και το ‘κακό‘ πρόσωπο της μητέρας του, εξηγώντας την δυσκολία του παιδιού να κατανοήσει ότι η μητέρα μπορεί να είναι και καλή απέναντι του, εξυπηρετώντας άμεσα τις ανάγκες του, αλλά συγχρόνως και αυστηρή (“κακή”) όταν οριοθετεί το μωρό της.
Κάποια παιδιά στην πάροδο του χρόνου καταφέρνουν να το κατανοήσουν και να αποδεχτούν αυτόν τον ‘διχασμό’ και να τον αντιμετωπίσουν αναπτύσσοντας μία υγιή προσωπικότητα που αντιλαμβάνεται ότι ο ίδιος άνθρωπος, ανάλογα με την διάδραση που έχει μαζί του, μπορεί να είναι ‘καλός’, μπορεί να είναι και ‘κακός’, δηλαδή να μην καλύπτει τις ανάγκες και τις επιθυμίες του.
Και μεγαλώνοντας; Γιατί πάλι φταίει η μαμά;
Στην Ελληνική οικογένεια η μητέρα παίζει πρωταρχικό ρόλο, είναι η πιο ισχυρή φιγούρα ανάμεσα στους γονείς κι αυτή που αποφασίζει και δίνει την γραμμή (στις περισσότερες των περιπτώσεων). Άρα στην ιστορία του καλού και του κακού «αστυνομικού» απέναντι στα παιδιά, η μητέρα είναι τις περισσότερες φορές ο κακός, καθώς είναι αυτή που εμφανώς παίρνει τις αποφάσεις για το παιδί, είτε αυτές είναι ευχάριστες προς εκείνο, είτε δυσάρεστες/καταπιεστικές. Κι έτσι τα χρόνια περνούν και ακόμα και σαν ενήλικες θα θεωρούμε ότι πάντα φταίει η μαμά!
Μεγάλωσες πια κι εσύ εκεί, για όλα φταίει η μαμά!
Τι γίνεται όταν μεγαλώνουμε; Είμαστε ενήλικες πια, έχουμε τελειώσει το σχολείο, έχουμε σπουδάσει, δουλέψει, κάποιοι έχουμε ήδη κάνει δικιές μας οικογένειες. Ως πότε θα φταίει για όλα η μαμά;
Σε κάποιες οικογένειες βλέπουμε πραγματικά τραυματικές εμπειρίες και βαθιά παρεμβατικές μητέρες, ειδικά προς τους γιούς (με το πολύ γνωστό ‘Οιδιπόδειο Σύμπλεγμα‘ του πασίγνωστου Sigmund Freud).
Σε αυτές τις περιπτώσεις η θεραπευτική παρέμβαση για την εξυγίανση του τραυματισμένου παιδιού σε έναν ισορροπημένο ενήλικα είναι σημαντική και αναγκαία.
Για τα υπόλοιπα ενήλικα παιδιά, ας σκεφτούμε ‘Μήπως ό,τι έκανε η μητέρα μου πραγματικά πίστευε ότι το έκανε για το καλό μου χωρίς το παραμικρό ίχνος κακίας αλλά με αγάπη και μεγαλείο προστατευτικότατης; Μήπως είναι δική μου ευθύνη πλέον να αλλάξω τον εαυτό μου αν νιώθω ότι δεν είμαι φτιαγμένος/η όπως θα ήθελα και όχι να κατηγορώ διαρκώς την μητέρα μου, τους γονείς μου, το σύμπαν όλο για αυτό που είμαι στα 25 μου, 30 μου, 40 μου;‘ Άλλωστε κανένας δε γεννιέται γονιός!
Χρόνια πολλά Μαμά! Σ’ αγαπώ κι ας με τσαντίζεις ακόμα που και πού, μάλλον κι εγώ σε τσαντίζω που και που…! ; )
