Από την Ίριδα Κρέμερ – Συμβουλευτική Ψυχολόγος
Ίσως αναρωτιέστε σε ποιον απευθύνεται το άρθρο αυτό. Είναι για γονείς; Είναι για μεγάλα παιδιά;
Η απάντηση είναι ότι τα όρια στην ενήλικη ζωή συνεχίζουν να είναι το ίδιο σημαντικά και αναγκαία με τα όρια που πρέπει να βάζουν οι γονείς στα παιδιά τους.
Τι είναι τα όρια;
Στην ενήλικη ζωή κι εφόσον έχουμε μεγαλώσει ισορροπημένα, μπορούμε να αποφασίζουμε για το αν θέλουμε να ξεπεράσουμε τα όρια ή όχι, βάσει του ρίσκου που παίρνουμε, καθώς έχουμε την ικανότητα και την αναλυτική σκέψη να κρίνουμε πόσο βαριές θα είναι οι επιπτώσεις. Άρα, ατομικά ο καθένας ξεπερνώντας τα όρια, τα δικά του ή αυτά που του έχει θέσει το όποιο περιβάλλον, ορίζει το ποιος είναι, τι διεκδικεί και τι όχι, ποιοι άνθρωποι τον ενδιαφέρουν και ποιοι όχι και πόσο υπολογίζει, εκτιμά τον εαυτό του βάσει της όποιας κατάστασης ζει. Κι έτσι ορίζουμε την ταυτότητα μας.
Πηγαίνοντας στην παιδική ηλικία, οι γονείς πρέπει να θέτουν όρια στα παιδιά, όχι για να τα εξουσιάζουν, αλλά για να βοηθήσουν το παιδί τους να ορίσει την ταυτότητα του, την ύπαρξη του και να το βοηθήσουν να ενταχθεί στο κοινωνικό σύνολο που ζουν και αναπτύσσονται.
Δυστυχώς, κάποιοι γονείς, ενδεχομένως γιατί βίωσαν κι εκείνοι μια έντονη και επίπονη παιδική ηλικία, είναι πιο αυστηρoί στα όρια και στο τρόπο που συμπεριφέρονται στα παιδιά τους σε σχέση με άλλους. Εκεί πολλές φορές μπερδεύουμε, ως πληγωμένα ενήλικα παιδιά, την ανάγκη της οριοθέτησης με την λανθασμένη διαχείριση των ορίων και νομίζουμε ότι τα όρια είναι κάτι σαν περιοριστικά μέτρα, σαν τιμωρία.
Τα όρια, όμως, μας μαθαίνουν πειθαρχία. Όταν οι γονείς μας προσπαθούσαν να μας εντάξουν σε ένα πρόγραμμα μέσα στην ημέρα, μας δίδασκαν να μάθουμε να πειθαρχούμε σε μία καθημερινότητα που όλοι έχουμε ανάγκη. Γιατί η καθημερινότητα μπορεί να ακούγεται βαρετή στην ενήλικη ζωή αλλά δε παύει να προσφέρει ασφάλεια και σταθερότητα, κάτι που, όσο κι αν όλοι θέλουμε να σπάμε τη ρουτίνα που και που, μας προσφέρει την βάση για δημιουργία και εξέλιξη.
Επίσης, τα όρια μας μαθαίνουν να έχουμε αυτοσυγκράτηση, άρα και τον χρόνο για τον εαυτό μας να σκεφτούμε την αντίδραση μας και την συμπεριφορά μας προς τους άλλους, αλλά ακόμα και στον ίδιο μας τον εαυτό. Τα παιδιά λειτουργούν παρορμητικά, καθώς ακόμα δεν έχουν αναπτύξει την ικανότητα της αυτοσυγκράτησης. Τα συναισθήματα τους και ο τρόπος που τα εκφράζουν είναι ειλικρινή μεν, αλλά ακατέργαστα δε. Αν είχαμε την ίδια παρόρμηση στην ενήλικη ζωή το πιο πιθανόν είναι να είχαν απομακρυνθεί όλοι από κοντά μας.
Εξίσου σημαντικά είναι τα όρια που βάζουμε στους γύρω μας. Οι ανθρώπινες σχέσεις βασίζονται στο ‘Δούναι & Λαβείν’. Δεν πρέπει όμως ούτε μόνο να παίρνουμε αλλά ούτε μόνο να δίνουμε. Η υπερπροσφορά οποιασδήποτε μορφής προς τους άλλους μπορεί να μοιάζει μια όμορφη και ανθρώπινη κίνηση, αλλά την ίδια στιγμή εξαντλούμε τον εαυτό μας αφήνοντας τον «απέξω», καθώς δε μένει καθόλου χώρος, χρόνος και ψυχική δύναμη για εμάς προς τον εαυτό μας. Εξίσου, το να παίρνουμε μόνο από τους γύρω μας δείχνει μια συναισθηματική αδηφαγία που μπορεί να οφείλεται σε ανασφάλεια ή/και την πεποίθηση ότι ‘Μόνο εγώ αξίζω’, που υποδηλώνει έναν ναρκισσισμό, δηλαδή έλλειψη ενσυναίσθησης.
Τα όρια μπορεί να φαίνονται δύσκολα και σκληρά πολλές φορές, όμως φέρνουν ισορροπία στις σχέσεις μας και στον εαυτό μας.
