Από την Ίριδα Κρέμερ – Συμβουλευτική Ψυχολόγος
Υπάρχουν άνθρωποι που από νεαρή ηλικία δεν είναι συμφιλιωμένοι με την εμφάνιση τους, ακόμα κι αν οι γύρω τους δεν διακρίνουν κανένα ελάττωμα/άσχημο σημείο στην εμφάνιση τους, ή τουλάχιστον όχι στον βαθμό που το αντιλαμβάνεται το ίδιο το άτομο. Για παράδειγμα, κάποιος μπορεί να πιστεύει ότι έχει μια πολύ άσχημη και στραβή μύτη που θα ήθελε να παρέμβει με χειρουργικό τρόπο και κάνει ό,τι μπορεί για να την κρύψει (π.χ. μακριά μαλλιά που πέφτουν στο πρόσωπο, μακιγιάζ που βοηθά την μύτη να φαίνεται μικρότερη/πιο ίσια, αποφυγή φωτογραφιών, κ.α.), ενώ στην πραγματικότητα η μύτη του ατόμου μπορεί να είναι ελάχιστα ασύμμετρη ή και απολύτως συμμετρική και όμορφη.
Το άτομο αυτό διακατέχεται από μια ιδεοληψία για κάποιο σημείο του σώματος-προσώπου του, το οποίο θεωρεί αντιαισθητικό σε βαθμό που δεν μπορεί να συμφιλιωθεί με αυτό και αναπτύσσει ουσιαστικά μια εμμονή. Αυτή η εμμονή κατακλύζει την καθημερινότητα του και καθορίζει όλη του την ζωή. Σε αυτή την περίπτωση μιλάμε για έναν άνθρωπο που πάσχει από Δυσμορφοφοβική Διαταραχή. Οι σκέψεις για το πως θα μπορούσε να διορθώσει αισθητικά αυτό το σημείο τον βασανίζουν διαρκώς και η απογοήτευση που νιώθει όταν αντιλαμβάνεται ότι ίσως να μην μπορέσει ποτέ να το αλλάξει είναι μεγάλη. Τα άτομα αυτά ζουν σε συνεχή θλίψη και αγωνία και όποιος κι αν τους διαβεβαιώσει ότι δεν υπάρχει τίποτα το αντιαισθητικό στην εμφάνιση τους, δεν τους αρκεί αλλά ούτε και τους ανακουφίζει.
Η βαρύτητα μιας τέτοιας εμμονής εξαρτάται από το αν το άτομο αντιλαμβάνεται ότι οι σκέψεις του είναι παράλογες σε σχέση με την πραγματικότητα, ή αν πιστεύει και υποστηρίζει απόλυτα τις πεποιθήσεις του για την εμφάνιση του και όλοι γύρω του δεν αντιλαμβάνονται πόσο άσχημη είναι η κατάσταση, πράγμα το οποίο αγγίζει το επίπεδο μιας παρανοϊκής δικής του ιδέας, που σημαίνει ότι διαστρεβλώνει απόλυτα την πραγματικότητα στο μυαλό του.
Πολλές φορές αυτοί οι άνθρωποι προχωρούν σε αισθητικές παρεμβάσεις που μπορεί να συμπεριλαμβάνουν ακόμα και χειρουργική επέμβαση, μη λύνοντας όμως το πρόβλημα τους. Αυτό σημαίνει ότι ακόμα και μετά από μία χειρουργική επέμβαση παραμένουν ανικανοποίητοι με το αποτέλεσμα και συνεχίζουν να έχουν την ίδια δυσφορία και θλίψη.
Η έναρξη αυτής της διαταραχής ξεκινά στην πλειοψηφία του πληθυσμού στα πρώτα χρόνια της εφηβείας, 12-13 ετών και συνεχίζει στην ενηλικίωση. Στα εφηβικά χρόνια μπορεί ο γονιός και το περιβάλλον να αποδώσουν αυτή την συμπεριφορά στην αναζήτηση ταυτότητας του εφήβου και στις απότομες και έντονες αλλαγές που γίνονται στο σώμα του, όμως όταν αυτές οι σκέψεις και η δυσφορία προς ένα συγκεκριμένο σημείο του σώματος συνεχίζονται και στην ενήλικη ζωή, τότε είναι εμφανές πια ότι το άτομο αυτό δεν μπορεί να συμφιλιωθεί με την εικόνα του.
Η διαταραχή αυτή μπορεί να προκαλέσει την αποφυγή κοινωνικότητας του ατόμου, καθώς αισθάνεται ότι όλοι κοιτούν το δύσμορφο σημείο του και το σχολιάζουν, έως και την διακοπή της εργασίας του ή ακαδημαϊκής του φοίτησης. Οι προσωπικές του σχέσεις, ειδικά με κάποιο σύντροφο, δοκιμάζονται και διαταράσσονται διαρκώς λόγω της δικής του ντροπής και ανησυχίας και μπορεί να οδηγήσουν έως και στον χωρισμό. Η διάθεση ενός ατόμου με Δυσμορφοφοβική Διαταραχή είναι ευαίσθητη και το σύνολο όλων αυτών των «παρενεργειών» που φέρνει αυτή του η εμμονή, μπορεί να προκαλέσουν κατάθλιψη έως και τάσεις αυτοκτονίας, κυρίως σε άτομα που η έναρξη της διαταραχής τοποθετείται χρονικά πριν την ενηλικίωση.
Τα αίτια της διαταραχής αυτής μπορεί να οφείλονται σε περιβαλλοντικούς παράγοντες, όπως κακοποίηση στην παιδική ηλικία, ακόμα και σε συναισθηματικό επίπεδο (π.χ. τα παιδιά με πείραζαν/κορόιδευαν στο σχολείο για την μύτη μου) αλλά και μέσω κληρονομικότητας, καθώς έχει παρατηρηθεί σε μεγάλο ποσοστό ότι οι συγγενείς πρώτου βαθμού των ανθρώπων αυτών έπασχαν κι εκείνοι από κάποια Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή.
