Από την Ιωάννα Φαντζίκη – Συμβουλευτική Ψυχολόγος/Ψυχοθεραπεύτρια
Άλλη μια απαιτητική σχολική χρονιά έφτασε στο τέλος της και πολλοί γονείς παιδιών με αυτισμό, χαρακτηρίζονται από ανάμεικτα συναισθήματα σχετικά με τις επερχόμενες καλοκαιρινές διακοπές.
Κάποιοι από αυτούς θα πάνε διακοπές για πρώτη φορά κι έρχονται αντιμέτωποι με τον φόβο του αγνώστου, ενώ άλλοι αγωνιούν για το αν θα καταφέρουν να δημιουργήσουν τις κατάλληλες συνθήκες προκειμένου να κυλήσουν ομαλά και χωρίς απρόοπτα οι καλοκαιρινές διακοπές για την οικογένεια στο σύνολο της.
Γιατί οι διακοπές συχνά αποτελούν πρόκληση για τα παιδιά με ΔΑΦ;
Είναι γεγονός ότι οι διακοπές αποτελούν μια πρόκληση για τα παιδιά με αυτισμό καθώς προϋποθέτουν αλλαγές στο ημερήσιο πρόγραμμα του παιδιού, στην καθημερινή του δηλαδή ρουτίνα που διαταράσσουν την σταθερότητα και προβλεψιμότητα του περιβάλλοντος του. Οι αλλαγές αυτές περιλαμβάνουν διαφορετικό τόπο από αυτόν που έχει συνηθίσει, συναναστροφή με καινούργια πρόσωπα πέρα των γονέων, δάσκαλων και θεραπευτών, και κυρίως ένα τελείως διαφορετικό ημερήσιο πρόγραμμα δραστηριοτήτων.
Επίσης, τα ερεθίσματα του περιβάλλοντος κατά την διάρκεια των διακοπών που περιλαμβάνουν ζέστη, έντονη ηλιοφάνεια και συχνά μέρη με πολύ κόσμο, ενδεχομένως να προκαλέσουν αισθητηριακή υπερφόρτωση και υπερδιέγερση στο παιδί με αυτισμό, εντείνοντας κατά αυτό τον τρόπο και τις ήδη υπάρχουσες δυσκολίες στην συμπεριφορά. Ακόμη, είναι σημαντικό να αναφέρουμε και τις ιδιαίτερες δυσκολίες που σχετίζονται με το φαγητό (σε περιπτώσεις που τα παιδιά καταναλώνουν κατά αποκλειστικότητα συγκεκριμένα φαγητά) και τις διαταραχές στον ύπνο.
Πως μπορούμε να διαμορφώσουμε λειτουργικά και αποτελεσματικά το πρόγραμμα διακοπών του παιδιού μας;
Αρχικά είναι βοηθητικό να ανατρέξουμε σε παλαιότερες φωτογραφίες διακοπών με το παιδί, τις οποίες θα μπορέσουμε να δούμε και να σχολιάσουμε μαζί με το παιδί προκειμένου να ξαναθυμηθεί γνώριμες δραστηριότητες καλοκαιρινής ρουτίνας.
Έπειτα, μπορούμε να κατεβάσουμε από το διαδίκτυο φωτογραφίες του ξενοδοχείου ή του σπιτιού που πρόκειται να μείνουμε στις επερχόμενες διακοπές και να προετοιμάσουμε το παιδί σχετικά. Ακόμη, μπορούμε να διαμορφώσουμε καρτέλες που περιλαμβάνουν το ημερήσιο πρόγραμμα του παιδιού οπτικοποιημένο, δηλαδή σε εικόνες προκειμένου να γνωρίζει το παιδί τις αλλαγές στην ρουτίνα του, και τι δραστηριότητες αναμένεται να ακολουθήσουν.
Φροντίζουμε να έχουμε μαζί μας, αγαπημένα του αντικείμενα και παιχνίδια με τα οποία θα μπορεί να ασχοληθεί στον ελεύθερο χρόνο του και τα οποία του δίνουν αίσθηση οικειότητας και ασφάλειας. Περιλαμβάνουμε στα παραπάνω και τις αγαπημένες λιχουδιές του παιδιού (λχ. Ζελεδάκια, πατατάκια ή μπισκότα που προτιμά).
Επίσης, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε κοινωνικές ιστορίες που δείχνουν στο παιδί την κατάλληλη συμπεριφορά κατά την διάρκεια των διακοπών σε ποικίλες περιστάσεις όπως είναι η παραλία ή το εστιατόριο.
Τέλος, σε περίπτωση που ταξιδεύουμε για πρώτη φορά με καράβι ή αεροπλάνο είναι χρήσιμο να ενημερώσουμε το παιδί μέσα από φωτογραφίες ή εικόνες, και όπου είναι εφικτό να κάνουμε μια δοκιμαστική επίσκεψη στον τόπο αναχώρησης προκειμένου να δώσουμε την δυνατότητα στο παιδί να εξοικειωθεί με τον χώρο.
Η σωστή προετοιμασία, ο προγραμματισμός καθώς και η κατάλληλη ενημέρωση του παιδιού και του περιβάλλοντος (φίλοι, συγγενείς, προσωπικό ξενοδοχείου κλπ) αποτελούν το κλειδί για την ομαλή προσαρμογή του παιδιού και της οικογενείας σε ξέγνοιαστες καλοκαιρινές διακοπές.