Από την Ίριδα Κρέμερ – Συμβουλευτική Ψυχολόγος
Δεν είναι λίγες οι φορές που βλέπω θεραπευόμενους μου να έρχονται βυθισμένοι σε ένα ατελείωτο κυκεώνα αρνητικών σκέψεων και λανθασμένων συμπερασμάτων για την ζωή τους και τις σχέσεις τους. Η αυτό-εικόνα τους είναι φτωχή, όπως και η αυτοεκτίμηση τους χαμηλή. Αυτό ξεκινάει από τα σενάρια που διαδραματίζονται στο μυαλό τους σε σχέση με τη συμπεριφορά που εκείνη θεωρούν ότι έχουν οι γύρω τους απέναντι τους.
Ποιοι είναι οι λόγοι που μας κρατούν “κάτω” και μπορεί να μας οδηγήσουν στην κατάθλιψη;
- Που αποδίδετε τις πράξεις/επιτυχίες σας; Οι άνθρωποι που νιώθουν και σκέφτονται κατά αυτό τον τρόπο μοιάζουν σαν να έχουν φορέσει ένα ζευγάρι μαύρα γυαλιά και βλέπουν τον εαυτό τους μέσα από αυτά. Οποιαδήποτε μικρή ή μεγαλύτερη επιτυχία στην προσωπική ή επαγγελματική τους ζωή την αποδίδουν σε άλλες αιτίες από τις πραγματικές. Την επιτυχία τους θα την μειώσουν, θα θεωρήσουν ότι δεν ήταν οι ίδιοι ικανοί ή ότι εξωτερικοί παράγοντες βοήθησαν, ή ακόμα και ότι η μοίρα τους ευνόησε. Δεν δίνουν στον εαυτό τους καμία αναγνώριση και αξία για την επίτευξη του στόχου τους. Αντιθέτως στις αναποδιές/αποτυχίες “τρέχουν” πάντα να τις προσάψουν σε εκείνους. Θεωρούν ότι για ό,τι αρνητικό συνέβη ή για όποιο λάθος έγινε φταίνε αποκλειστικά εκείνοι. Ουσιαστικά σαμποτάρουν τον εαυτό τους μπαίνοντας ξανά στον κύκλο της αμφισβήτησης εαυτού και της φτωχής αυτό-εικόνας που επαναλαμβάνεται διαρκώς.
- Κάνετε σενάρια για οτιδήποτε συμβεί στην ημέρα σας; Ο ανθρώπινος νους είναι βιολογικά προσχεδιασμένος να ενεργοποιεί την σκέψη όταν δεν καταπιάνεται με κάποια άλλη δραστηριότητα/εργασία. Τις ώρες λοιπόν που μένουμε άπραγοι, το μυαλό μας ταξιδεύει. Όσο περισσότερο χρόνο έχει διαθέσιμο, τόσο πιο βαθιές και αναλυτικές σκέψεις θα κάνει. Είναι σημαντικό να μάθουμε να εκπαιδεύουμε το μυαλό μας και να το διώχνουμε μακριά από ανούσιες και αρνητικές σκέψεις. Αντ’ αυτού να τις αντικαθιστούμε με θετικές και πιο ελπιδοφόρες. Η επανάληψη των σεναρίων του μυαλού μας κατά τα οποία μηρυκάζουμε διαρκώς, αναμασάμε, την ίδια ιστορία αποδίδοντας αρνητικά χαρακτηριστικά στον εαυτό μας, μπορεί να μας οδηγήσει σε χαμηλή διάθεση και αυτοεκτίμηση και να μας απομακρύνει από τους κοντινούς μας ανθρώπους.
- Επικοινωνείτε τα συναισθήματα σας και το τρόπο που αντιλαμβάνεστε τα γεγονότα στην ζωή σας; Τα σενάρια που πλάθουμε μας ωθούν στο να κλειδώσουμε επικοινωνιακά και να στραφούμε αποκλειστικά στον εαυτό μας για την ερμηνεία κάθε γεγονότος στην ζωή μας. Σε αυτή τη περίπτωση γινόμαστε αντικοινωνικοί και περιθωριοποιούμε τον εαυτό μας μέσα από λάθος ιστορίες του μυαλού μας για τον κόσμο γύρω μας, αντί να επικοινωνούμε με το περιβάλλον μας και να ξεδιαλύνουμε την όποια λάθος εντύπωση.
Όλα τα παραπάνω, μοιραία, μας εντάσσουν σε ένα φαύλο κύκλο αρνητικών και δυσάρεστων σκέψεων για την ζωή μας και τον εαυτό μας και μας οδηγούν στην απομόνωση που, λανθασμένα, θεωρούμε ότι την αξίζουμε, άρα και στην κατάθλιψη. Σε έρευνα 137 συμμετεχόντων του 2001 από των J.Spasojević & L. B. Alloy, σε διάρκεια 2.5 ετών, τα αποτελέσματα έδειξαν ότι τα άτομα που έμεναν προσκολλημένα στα επαναλαμβανόμενα σενάρια του μυαλού τους, παρουσίασαν αυξημένη τάση προς έντονο άγχος και μεγάλη πιθανότητα εμφάνισης κατάθλιψης. Επίσης, τα άτομα αυτά συχνά έχουν την τάση να καταναλώσουν περισσότερο αλκοόλ, να συγχωρούν λιγότερο τον εαυτό τους και να έχουν αυξημένες πιθανότητες να παρουσιάσουν αυτοκτονικό ιδεασμό.
Η Γνωσιακή Συμπεριφοριστική Θεραπεία βοηθά τον θεραπευόμενο να αντικαταστήσει τις αρνητικές σκέψεις του με θετικές και πιο παραγωγικές, να διορθώσει τις μη λειτουργικές συμπεριφορές και να ενδυναμώσει την αυτοεκτίμηση του. Μην βυθίζεστε άλλο στον φαύλο κύκλο. Ζητήστε την καθοδήγηση και βοήθεια ενός ειδικού.
