Από την Ίριδα Κρέμερ – Συμβουλευτική Ψυχολόγος
Ο ερχομός της άνοιξης και η αύξηση της θερμοκρασίας που μας προκαταβάλει για το καλοκαίρι που πλησιάζει, σηματοδοτούσε πάντα την αντίστροφη μέτρηση προς το τέλος της σχολικής χρονιάς και την έναρξη των πανελληνίων εξετάσεων. Και μαζί με αυτές μία “εποχιακή” ελληνική “αγχώδη διαταραχή“. Δεν είναι λίγοι οι μαθητές της Γ’ Λυκείου που κυριολεκτικά καρδιοχτυπούν όλο και περισσότερο καθώς οι εξετάσεις πλησιάζουν. Ένα φαινόμενο που μοιάζει ολοένα να φουντώνει κάθε χρόνο, με γονείς και μαθητές σε πανικό να μην ξέρουν πως να διαχειριστούν και αντιμετωπίσουν το άγχος που συσσωρεύεται.
Σωματικά συμπτώματα: Το άγχος εκφράζεται με σωματικά συμπτώματα. Αν ο μαθητής νιώσει κάποιες φορές κάποια από τα παρακάτω, όπως τρέμουλο, ταχυκαρδία, δύσπνοια-κοντανάσαιμα, βάρος στο στήθος, δυσφορία, εφίδρωση ζαλάδα, τάση λιποθυμίας, απώλεια ελέγχου του σώματος του και φόβο της σωματικής του ακεραιότητας ή/και φόβο θανάτου, τότε αυτό σημαίνει ότι το άγχος του είναι αυξημένο και το σώμα του προσπαθεί να του το επισημάνει για να ρίξει ρυθμούς. Ένα ή δύο από τα παραπάνω συμπτώματα δείχνουν αυξημένο άγχος που σίγουρα πρέπει να ληφθεί υπόψιν από τον ίδιο το μαθητή αλλά και τους γονείς του ως ένα καμπανάκι. Τουλάχιστον 4 από αυτά τα συμπτώματα αναγνωρίζονται πλέον σαν μία ολοκληρωμένη κρίση πανικού. Τα συμπτώματα είναι τρομακτικά για αυτόν που τα νιώθει και η αίσθηση που έχει είναι ότι κάτι πολύ χειρότερο συμβαίνει και ίσως πρέπει να επισκεφθεί το νοσοκομείο ή ένα γιατρό. Μια κρίση πανικού δεν κρατάει για πάντα και το σώμα μετά από κάποιο χρονικό διάστημα επανέρχεται στους φυσιολογικούς ρυθμούς.
Όπως και να έχει το καμπανάκι-προειδοποίηση του οργανισμού χτυπάει για να ενημερώσει τον μαθητή ότι το άγχος του αρχίζει να τον κατακλύζει και να τον παραλύει και βρίσκεται σε υπερβολικά επίπεδα. Σε αυτή την περίπτωση λοιπόν πρέπει ο μαθητής να δώσει λίγο χρόνο χαλάρωσης και διασκέδασης στον εαυτό του και όχι μόνο διάβασμα, αλλά και οι γονείς να μην πιέζουν το παιδί τους μόνο στο διάβασμα και σε καμία άλλη ενασχόληση, καθώς επίσης να μην συζητούν εμμονικά για τις πανελλήνιες εξετάσεις και την δυσκολία τους, καθώς αυτό τρομάζει τον μαθητή και τον βάζει στη διαδικασία να σκεφτεί ότι δε θα τα καταφέρει.
Σκέψεις: Το άγχος προκαλείται από σκέψεις που πυροδοτούνται είτε από τον ίδιο τον μαθητή στο μυαλό του, είτε/και από τα λόγια των γονέων ή του κοντινού περιβάλλοντός του. Οι σκέψεις σχετίζονται με το αποτέλεσμα των εξετάσεων και το μέλλον του, με το αν είναι ικανός και έχει διαβάσει αρκετά (συνήθως αυτό συμβαίνει στους επιμελείς μαθητές) και τι θα γίνει αν δεν γράψει καλά στις εξετάσεις, ενώ παράλληλα μπορεί να υπάρχει κοινωνική πίεση από απαιτητικούς γονείς ή ένας εσωτερικός ανταγωνισμός του παιδιού με κάποιο μεγαλύτερο αδελφό/ή που έχουν πετύχει την εισαγωγή τους στο πανεπιστήμιο της επιθυμίας τους με υψηλούς βαθμούς. Αυτές οι σκέψεις λειτουργούν ακυρωτικά στον μαθητή ο οποίος πανικοβάλλεται για το ποια θα είναι η μοίρα του στην περίπτωση που δεν πετύχει. Σκέψεις ματαιότητας για το μέλλον σε περίπτωση χαμηλότερου βαθμού από αυτόν που στοχεύει και αίσθημα ακύρωσης των ικανοτήτων του. Στη πορεία μέσα από το άγχος ή/και τις κρίσεις πανικού, ο μαθητής αρχίζει να σκέφτεται τι θα κάνει αν μία κρίση συμβεί κατά την διάρκεια μιας εξέτασης και πως θα την αντιμετωπίσει. Αυτή η σκέψη παραλύει τους περισσότερους μαθητές που συνήθως βιώνουν το ‘black out’ την ώρα που είναι έτοιμοι να περάσουν στην κόλλα όλη τη γνώση που έχουν αφομοιώσει.
Μία κρίση πανικού δεν ισούται με πολλές. Όλοι στην ζωή μας μπορεί να βιώσουμε μία κρίση πανικού σε μία δύσκολη και αγχωτική περίοδο. Αντί να μπαίνουμε σε διαδικασία φόβου ότι αυτό θα ξανασυμβεί, καλό είναι να παίρνουμε την αντίθετη κατεύθυνση, δηλαδή να σκεφτόμαστε θετικά και να μην ξεχνάμε ότι πρέπει να δώσουμε στο σώμα μας αυτό που μας ζητά: ξεκούραση, σωστό ύπνο και διατροφή, χαλάρωση και όχι μόνο διάβασμα, ιδιαίτερα μαθήματα ή φροντιστήριο και ξενύχτια πάνω από το βιβλίο. Τα διαλλείματα μέσα στην ημέρα είναι σημαντικά ακόμα κι αν δεν ξεπερνούν τα 10-15 λεπτά, η επαφή με άλλους ανθρώπους και η αλλαγή παραστάσεων (π.χ. μια βόλτα, ένα σινεμά, γυμναστική) είναι απαραίτητη τουλάχιστον δυο φορές την εβδομάδα. Και οι γονείς ας μην ξεχνούν ότι το δικό τους άγχος για την επίδοση του παιδιού τους πρέπει να μην το εκφράζουν σε εκείνα καθώς το επιβαρύνουν το. Ας είναι κοντά στον μαθητή φροντίζοντας τον και ως στήριγμα στην προσπάθεια του.
