Από την Ευαγγελία Γιαννακοπούλου – Λογοθεραπεύτρια
Για να υπάρξει μια επιτυχημένη επικοινωνία απαιτείται η επαρκής ύπαρξη των κοινωνικών δεξιοτήτων. Ένα άτομο που παρουσιάζει πραγματολογική διαταραχή, η οποία ξεκινάει από την παιδική ηλικία και εμφανίζει τα σημάδια της παράλληλα με την ανάπτυξη του παιδιού και τις δεξιότητες της κάθε ηλικιακής φάσης ή εμφανίζεται στη ζωή ενός ενήλικα επίκτητα, π.χ. εγκεφαλικό επεισόδιο, συνήθως έχει ανεπαρκείς κοινωνικές δεξιότητες με αποτέλεσμα η επικοινωνία να καθίσταται δύσκολη ως και ανέφικτη τις περισσότερες φορές.
Η πραγματολογία περιλαμβάνει τρεις κύριες δεξιότητες που αφορούν την επικοινωνία. Ποιες είναι αυτές;
1) Η ανάπτυξη των λεκτικών πράξεων:
• ο χαιρετισμός (για παράδειγμα γεια σου και αντίο)
• η ενημέρωση (θα πάρω μια καραμέλα)
• η απαίτηση (δώσε μου μια καραμέλα )
• η υπόσχεση (θα σου φέρω μια καραμέλα)
• η παράκληση (θα ήθελα μια καραμέλα σε παρακαλώ)
2) Η ανάπτυξη των πραγματολογικών γνώσεων:
• η διαφοροποίηση της ομιλίας σε ένα μωρό από έναν ενήλικα
• η παράθεση πληροφοριών σε έναν άγνωστο ακροατή
3) Δεξιότητες διαλόγου:
• να τηρεί τη σειρά του στην συνομιλία
• να παραμένει εντός θέματος
• ο τρόπος που χρησιμοποιούνται οι εκφράσεις του προσώπου, η βλεμματική επαφή με τον συνομιλητή
Ποιος είναι ο βαθμός σοβαρότητας;
• Σοβαρές πραγματολογικές δυσκολίες (παρατηρούνται στον αυτισμό και τις σοβαρές ψυχώσεις)
• Μέτριες πραγματολογικές δυσκολίες (ιδρυματοποίηση, αναπτυξιακές διαταραχές λόγου, εγκεφαλικά επεισόδια)
• Ήπιες πραγματολογικές δυσκολίες ( σε φυσιολογικά αναπτυσσόμενα άτομα)
Ποια είναι τα χαρακτηριστικά τους;
Εμφανίζουν δυσκολίες:
• Ακατάλληλη χρήση της βλεμματικής επαφής
• Δυσκολία στην επεξεργασία ερεθισμάτων του περιβάλλοντος
• Περιορισμένη διάθεση για επικοινωνία
• Δυσκολία στην ποιότητα του παιχνιδιού (έλλειψη συμβολικού παιχνιδιού)
• Δυσκολία στον χαιρετισμό κατά την άφιξη ή αναχώρηση
• Δυσκολία στη διατήρηση της συζήτησης και την επιλογή θέματος
• Μειωμένες δεξιότητες εναλλαγής σειράς
• Δυσκολία χρήσης αντωνυμιών
• Ασυνήθιστη χροιά και ένταση φωνής
• Δυσκολεύονται αρκετά να ανταποκριθούν σε οδηγίες
• Δυσκολία στην αιτιολόγηση καταστάσεων
• Μειωμένη αφηγηματική και περιγραφική ικανότητα
• Δυσκολία στην εξαγωγή συμπερασμάτων
• Δεν κατανοούν εύκολα το χιούμορ, το πείραγμα
• Δυσκολεύονται να διαχωρίσουν την σημαντική από την ασήμαντη πληροφορία καθώς και την σχετική από την άσχετη, αφηρημένες έννοιες, λέξεις με πολλές σημασία
• Δυσκολεύονται να διαχειριστούν το γέλιο σε κάτι που τους φαντάζει απροσδόκητα
αστείο
Συνοδά χαρακτηριστικά: ζήλια, έλλειψη συνεργασίας και ευγένειας, ντροπαλότητα, υπερβολική εξάρτηση , επιθετικότητα
Ποιος είναι ο ρόλος του λογοθεραπευτή;
Ο λογοθεραπευτής θα βοηθήσει στην όσο το δυνατόν διευκόλυνση της επικοινωνίας μέσα από ένα δομημένο και εξατομικευμένο πρόγραμμα παρέμβασης.
