Από την Ίριδα Κρέμερ – Συμβουλευτική Ψυχολόγος
Δεν είναι λίγοι οι γονείς που διαπιστώνουν ότι το παιδί τους από αρκετά μικρή ηλικία (5-6 μηνών) αποκτά ένα αγαπημένο αντικείμενο που για εκείνο είναι κάτι μοναδικό. Ένα κουβερτάκι, ένα κουκλάκι, ένα μαξιλαράκι, οποιοδήποτε αντικείμενο που μπορεί να μεταφέρει παντού μαζί του.
Όχι δεν πρόκειται περί εμμονής, ούτε λόγος ανησυχίας για τους γονείς. Παρόλο που δεν παρατηρείται σε όλα τα παιδιά, το φαινόμενο του ‘αντικειμένου μετάβασης’ είναι απολύτως φυσιολογικό και δικαιολογημένο στα πρώτα χρόνια ανάπτυξης του νηπίου. Ο Donald Winnicott (1951) μίλησε για την ανάγκη των παιδιών να έχουν ένα ‘αντικείμενο’ το οποίο θα τα βοηθήσει να αποκολληθούν από την μητέρα, να αντιληφθούν ότι δεν είναι ένα μαζί της, με το σώμα της, άρα μια ξεχωριστή, μοναδική οντότητα από εκείνην και να έρθουν σε επαφή με το ‘άλλο’, το ‘έξω από τον εαυτό τους’.
Σας βάζω δύσκολα; Σκεφτείτε το απλά: ζείτε 9 μήνες στην κοιλιά της μητέρας σας. Η μυρωδιά της είναι η μυρωδιά σας, η τροφή της η τροφή σας, το σώμα της το σώμα σας. Αυτή είναι η πραγματικότητα σας για 9 μήνες. Βγαίνοντας από το σώμα της ακόμα δεν έχετε την απαραίτητη εγκεφαλική ανάπτυξη ώστε να αντιληφθείτε την διαφορά, την απόσταση μεταξύ σας, παρόλο που το σοκ της γέννησης και της επαφή σας με τον ‘έξω από την μητέρα κόσμο’ είναι ισχυρό. Δε νιώθετε ότι θα θέλατε χρόνο να αποκτήσετε την ικανότητα, την αντίληψη αλλά και την συναισθηματική δύναμη για να κατανοήσετε ότι δεν είστε ένα μαζί της; Είναι μία απώλεια, μία μετάβαση και όπως σε όλες τις μεταβάσεις έχουμε άρνηση, δυσκολία να αποδεχτούμε την νέα πραγματικότητα και οποιαδήποτε βοήθεια, μας ανακουφίζει. Έτσι λοιπόν λειτουργεί και για το παιδί σας το δέσιμο με το ‘αντικείμενο μετάβασης’ του. Το αντικείμενο αυτό, συμβολικά, λειτουργεί σαν μία πατερίτσα ώστε να πατήσει στα δικά του πόδια και να περπατήσει μόνο του στη ζωή, έχοντας πλέον κατανοήσει ότι δεν είναι ένα με τη μητέρα αλλά από μόνος του ένας άνθρωπος που μπορεί ακόμα να είναι εξαρτημένος σε πολλά από τους γονείς του, αλλά που είναι και ανεξάρτητος σαν ύπαρξη.
Γιατί δε πλένουμε ποτέ το κουβερτάκι; Το ‘αντικείμενο μετάβασης’ του παιδιού σας επιλέχθηκε και διαμορφώθηκε από το ίδιο έχοντας το πάνω του, δίπλα του, μαζί του σχεδόν όλο το 24ωρο. Αυτό λοιπόν το αντικείμενο (οποιοδήποτε το παιδί σας έχει επιλέξει) «παίρνει» μια μαγική για το παιδί σας ιδιότητα με το οποίο χτίζει μια σχέση αγάπης και κτητικότητας. Κανείς δεν κάνει να το πειράξει, να το πάρει, να το αλλάξει με οποιονδήποτε τρόπο. Σαν υποκατάστατο της μαμάς και παράλληλα σύμβολο προς την ανεξαρτησία, πρέπει να είναι κάτι το μοναδικό όπως η κάθε σχέση μητέρας–παιδιού, όπως η προσωπικότητα του κάθε παιδιού. Έτσι, η οποιαδήποτε μετατροπή/αλλαγή (ακόμα και το καθάρισμα του) προκαλεί μεγάλη σύγχυση στο παιδί και δεν το αναγνωρίζει πλέον σαν το ‘αντικείμενο μετάβασης’ του. Γι’ αυτό καλό θα ήταν να μην προσπαθήσετε να το «αλλάξετε» ή να το απομακρύνεται βίαια από το παιδί σας, καθώς θα του προκαλέσετε μεγάλη ταραχή και δυστυχία. Το παιδί μεγαλώνοντας κι έχοντας μια υγιή και ομαλή ανάπτυξη θα αφήσει και θα ξεχάσει σιγά, σιγά μόνο του αυτό το τόσο αγαπημένο αντικείμενο, συνήθως γύρω στο τέλος της προσχολικής ηλικίας.
