Από την Ίριδα Κρέμερ – Συμβουλευτιή Ψυχολόγος
Όταν ο άνθρωπος γεννιέται έχει μια εγωκεντρική άποψη για την ζωή. Νιώθει ότι όλα κινούνται γύρω από αυτόν. Το ‘εγώ’ του είναι στην πρώτη γραμμή. Μεγαλώνοντας οι εμπειρίες, η μιμητική συμπεριφορά από τα βασικά μοντέλα-πρότυπα, δηλαδή τους γονείς/κηδεμόνες/φροντιστές και το εξωτερικό περιβάλλον, διαμορφώνει την προσωπικότητα και τις αντιλήψεις και πεποιθήσεις του ατόμου, καθώς και τον τρόπο σκέψης του.
Με την ενηλικίωση και το πέρας της μετεφηβείας, ο υγιής άνθρωπος έχει την δυνατότητα, την πνευματική ικανότητα, να αρχίσει μέσα από τη τριβή με ανθρώπους εκτός του οικογενειακού του περιβάλλοντος, να αντιληφθεί ότι δεν σκέφτονται όλοι με τον τρόπο που σκέφτεται ο ίδιος.
Είναι όμως αυτό ένα πραγματικό δεδομένο για όλους;
Δεν είναι λίγοι οι άνθρωποι που ως ενήλικες δεν αντιλαμβάνονται ότι ο δικός τους τρόπος σκέψης δεν είναι οικουμενικός. Και πως θα μπορούσε άλλωστε; Οι άνθρωποι προέρχονται από διαφορετικές οικογένειες, με διαφορετικές συνήθειες, βιώματα και έθιμα. Ο καθένας μας έχει την δική του ιστορία και είναι μοναδική, όσο μοναδικό είναι και το αποτύπωμα του. Ακόμα και αδέλφια που έχουν μεγαλώσει στο ίδιο σπίτι με το ίδιο μοτίβο διαπαιδαγώγησης, μπορούν κάλλιστα να σκέφτονται με διαφορετικό τρόπο. Μη ξεχνάμε ότι ο τρόπος σκέψης διαμορφώνεται από
+ τρόπος διαπαιδαγώγησης
+ οικογενειακή δομή
+ τόπος καταγωγής
+ εξωτερικό περιβάλλον
+ χαρακτήρας
+ προσωπικές εμπειρίες
Πως, λοιπόν, θα μπορούσε ο διπλανός μου να σκέφτεται όπως εγώ;
Ναι, δεν είναι εύκολη η συνειδητοποίηση αυτή. Η δυσκολία της ξεκινάει όταν παίρνουμε ως δεδομένο ότι τουλάχιστον οι άνθρωποι που έχουμε επιλέξει να είναι στην ζωή μας, φίλοι, σύντροφοι, συνεργάτες, σκέφτονται όπως εμείς. Επειδή με κάποιους ανθρώπους μας ενώνουν κοινοί στόχοι, κοινές εμπειρίες ή κοινές προτιμήσεις, δεν σημαίνει ότι το μυαλό τους ακολουθεί την ίδια διαδρομή στο πως λειτουργούν στην καθημερινότητα τους. Σκεφτείτε το εξής: υπάρχουν πολλές εναλλακτικές διαδρομές για να φτάσουμε στον ίδιο προορισμό. Μία διαδρομή είναι η πιο σύντομη. Δεν επιλέγουν όλοι οι άνθρωποι αυτή την διαδρομή. Γιατί; Γιατί για εκείνους μπορεί η ταχύτητα να μην είναι το βασικό τους κριτήριο. Άρα, αν διαλέξουν μία άλλη δεν θα είναι λάθος, απλά θα είναι διαφορετική με ίδιο τερματισμό. Κάποιος π.χ. μπορεί να διαλέγει την όχι τόσο σύντομη διαδρομή αλλά την πιο ασφαλή, ή αυτή με την ωραιότερη θέα.
Το να βλέπουμε τα πράγματα μόνο μέσα από τα δικά μας μάτια και να κρίνουμε τους άλλους που τα βλέπουν και τα σκέφτονται διαφορετικά, απλά μας κλειδώνει σε ένα δωμάτιο του μυαλού μας που κανείς άλλος δεν μπορεί να μπει. Κλειδώνουμε τον τρόπο σκέψης μας και βυθιζόμαστε σε ένα πνευματικό σκοτάδι. Εξίσου, απομακρύνουμε τους εαυτούς μας από ό,τι νέο, καινούριο, καινοτόμο και γινόμαστε κριτές όλων, κάτι που μας καθιστά αντιπαθής και μας απομονώνει από το περιβάλλον μας.
Know Nothing State
Όταν επισκεπτόμαστε μια άγνωστη προς εμάς περιοχή ζητάμε οδηγίες, ή στις μέρες μας εμπιστευόμαστε τους ψηφιακούς χάρτες που μας καθοδηγούν. Έτσι ακολουθούμε οδηγίες από μία πιο έμπειρη πηγή πάνω στις διαδρομές αυτού του μέρους. Δε ξέρουμε αν οι δρόμοι είναι διπλής ή μονής κατεύθυνσης, δε ξέρουμε σε ποιους δρόμους έχουμε προτεραιότητα, τα ονόματα των δρόμων, αλλά ούτε και που θα βρούμε τον προορισμό μας. Οδηγώντας, ανακαλύπτοντας και με τη συμβουλή του όποιου χάρτη, μαθαίνουμε και εξερευνούμε την περιοχή αυτή. Το ίδιο είναι σημαντικό να κάνουμε και με όποια νέα εμπειρία/αλλαγή, με όποιο νέο πρόσωπο μπαίνει στη ζωή μας, με την λογική του ‘Know Nothing State’ (η κατάσταση κατά την οποία αποδέχομαι ότι δεν γνωρίζω τίποτα). Ας ακούσουμε, ας εξερευνήσουμε τους ανθρώπους και τις καταστάσεις, ας δώσουμε στον εαυτό μας και στους άλλους την δυνατότητα να μας δείξουν ποιοι είναι και πως σκέφτονται χωρίς να «φοράμε» σε εκείνους τα δικά μας πιστεύω και να απογοητευόμαστε μετά για αυτό που, παραδόξως, δε περιμέναμε να ανακαλύψουμε.
