Από την Ίριδα Κρέμερ – Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας
Είναι πολλοί οι άνθρωποι που αναρωτιούνται αν ένας ειδικός ψυχικής υγείας χρειάζεται να δει έναν συνάδελφο του. Κάποιοι πιστεύουν ότι οι ψυχολόγοι δε χρειάζονται τη βοήθεια και τη συμβουλή κανενός και ότι όλα τους τα προβλήματα μπορούν να τα λύσουν μόνοι τους.
Μα γίνεται ένας ψυχολόγος να έχει προβλήματα;
Οι ψυχολόγοι είναι άνθρωποι που ζουν στην ίδια χώρα, με τα ίδια προβλήματα και τις ίδιες προσωπικές ανησυχίες που έχει και ο υπόλοιπος κόσμος. Το θέμα για έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας δεν είναι αν έχει προβλήματα αλλά τι κάνει για να τα αντιμετωπίσει. Δηλαδή, για να είναι σωστός απέναντι στον εαυτό του σαν άνθρωπος και σαν επαγγελματίας, οφείλει να μην αφήσει το οποιοδήποτε πρόβλημα να τον “καταπιεί”, αλλά να αναζητήσει τρόπους για να το λύσει. Ένας από αυτούς μπορεί να είναι το να επισκεφθεί έναν συνάδελφο του, ως θεραπευόμενος πια, ώστε να μπορέσει να βρει το νήμα του δικού του προβλήματος και να το ξετυλίξει μέχρι τη λύση του.
Επιτρέπεται ένας ψυχολόγος να βλέπει τους θεραπευόμενους του την ώρα που ο ίδιος είναι σε θεραπεία;
Τα προσωπικά προβλήματα του ψυχολόγου δεν μπερδεύονται με αυτά των θεραπευόμενων ακριβώς επειδή όταν δεν αισθάνθηκε καλά μέσα του αναζήτησε διέξοδο και στήριξη στον ειδικό. Κοινώς επιβάλλεται όταν ένας ψυχολόγος δεν είναι καλά μέσα του και δε μπορεί να βρει την άκρη μόνος του, ή με τη βοήθεια συγγενών και φίλων, να επισκέπτεται τον ειδικό. Αυτό θα λειτουργήσει θετικά όχι μόνο μέσα του, αλλά και επαγγελματικά ώστε να μην “φέρει” το δικό του πρόβλημα στην θεραπεία με τον θεραπευόμενο του.
Αν διανύει μία σοκαριστική και εξαιρετικά βαριά περίοδο στη ζωή του, τότε πρέπει να διακόψει την εργασία του για κάποιο διάστημα. Αν όμως τα προβλήματα του είναι καθημερινά, δεν έχει κανένα λόγο να σταματήσει την εργασία του.
Οι δυναμικές που δημιουργούνται ανάμεσα στο θεραπευτή και τον θεραπευόμενο είναι δυνατές και πολύπλοκες, γι’ αυτό πρέπει ο θεραπευτής να είναι πολύ προσεκτικός αλλά και σωστά εκπαιδευμένος επαγγελματικά.
Ποια είναι τα στάδια που πρέπει να έχει περάσει ο ψυχολόγος ώστε να σταθεί επαγγελματικά και ηθικά απέναντι στον θεραπευόμενο;
Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Ένας ειδικός ψυχικής υγείας πρέπει να έχει ολοκληρώσει σπουδές πάνω στο αντικείμενο του σε έναν εγκεκριμένο και αναγνωρισμένο φορέα του εσωτερικού ή του εξωτερικού. Οι σπουδές αυτές μπορεί να διαρκέσουν έως και 7-8 χρόνια και σε καμία περίπτωση η παρακολούθηση κάποιου σεμιναρίου διάρκειας λίγων μηνών δε μπορεί να του προσφέρει την επαγγελτική κατάρτιση και γνώση που απαιτείται να έχει, ώστε να μπορέσει να βοηθήσει τον άνθρωπο που θα απευθυνθεί σε εκείνον.
Όλοι μας μπορούμε να ανοίξουμε ένα βιβλίο και με κάποια βοήθεια να αφομοιώσουμε τη γνώση. Η ψυχολογία όμως και η θεραπευτική σχέση είναι πολύ παραπάνω από την ανάγνωση και την μάθηση μιας θεωρίας. Είναι οι δυναμικές που ζωντανεύουν ανάμεσα σε 2 ή και 3 ανθρώπους, στην περίπτωση της θεραπείας ζεύγους, και που ο ειδικός πρέπει να γνωρίζει πολύ καλά να τις διαχειριστεί, γνωρίζοντας το ίδιο καλά πως να διαχειριστεί τον εαυτό.
Η σωστή εκπαίδευση του επαγγελματία του δίνει την γνώση να διαχειρίζεται τον εαυτό του και να κάνει τις απαραίτητες κινήσεις ώστε η προσωπική του ζωή να μην προβάλλεται στην ζωή του θεραπευόμενου. Αυτό απαιτεί σωστή εκπαίδευση αλλά και προσωπική θεραπεία κατά τη διάρκεια της εκπαίδευσης. Η ίδια η εκπαίδευση του ψυχολόγου τον ωθεί στο να κοιτάξει μέσα του και να δουλέψει, επισταμένα, βαθύτερα προβλήματα και τις ανασφάλειες που πηγάζουν από την παιδική ηλικία και την οικογένεια του. Έχοντας λοιπόν λύσει τα “βαριά” θα λέγαμε προβλήματα της ύπαρξης του, μπορεί να ασκήσει το επάγγελμα και να γνωρίζει σε κάθε δική του προσωπική δυσκολία πως να την αντιμετωπίσει.